8 February, 2023
कुनै बच्चाको एउटा, दुई ओटा दाँतामा मात्रै किरा लागेको हुन्छ भने कसैको धेरै दाँतमा किरा लाग्छ। बच्चाको राम्रो हेरचाह गर्न नसक्दा यस्तो समस्या आउने हो। सुत्ने बेलामा लामो समयसम्म आमाको दुध खाने अथवा बोतलको दुध खाने तर दाँत सफा नहुने कारणले दाँतमा किरा लाग्ने हो। प्राय बच्चाले टासिने र गुलियो चिज खानाले समेत दाँतमा समस्या आउने हो।
दाँतमा किरा लाग्ने, सुन्निने र पाक्ने समस्या देखिन्छ। यस्तो अवस्थामा दाँत निकाल्न पर्ने समेत हुन्छ। बच्चाहरुलाई नियमित दाँत सफा गर्न लगाउने कुल्ला गर्न लगाउने गर्दा धेरै समस्याको समाधान हुन्छ। सानो बच्चाहरुले आफ्नो दाँतको आफैले ख्याल गर्न सक्दैनन्। त्यस्तो अवस्थामा अभिभावकले धेरै ध्यान दिनुपर्छ।
रातीको समयमा सकेसम्म थोरै दुध खुवाउने र खुवाउनै परेमा कुल्ला गराउने गर्नुपर्छ। यदि दाँतमा किरा लागिसकेको छ भने चिकित्सककहाँ लगेर उपचार गराउनुपर्छ। आवश्यक परेमा दाँत भर्ने समेत काम गर्नुपर्छ।
दाँतमा समस्या भयो भने बोलीमा समस्या पर्छ त्यस्तै समय अगावै दाँत निकाल्न पर्दा बच्चाको सौन्दर्यमा समेत समस्या पर्छ। दाँतको अवस्था हेरेर उपचार गरिन्छ। कुनै दाँत भरेर उपचार हुन्छ भने त्यही गरिन्छ त्यस्तै जरैदेखी भर्नुपर्ने रहेछ भनेपनि त्यही अनुसार उपचार गर्नुपर्छ।
जरैदेखि भर्दापनि नबस्ने रहेछ भने निकालेर स्थायी दाँत नआउदासम्मको लागि ठाँउ जोगाउनुपर्छ। त्यस्तो नगरेमा पछि आउने दाँतमा समेत समस्या आउछ। त्यसैले बच्चाको दाँत हो साट्टिहाल्छनी भनेर लापरबाही गर्नुहुदैन।
गुलियो खानेकुरा खानसाथ दाँतमा समस्या हुन्छ भन्ने होइन। लामो समयमसम्म खानेकुरा रह्यो भने मात्र समस्या हुने हो। त्यसैले खाना खानसाथ कुल्ला गराउने, ब्रस गराउने लगायतका काम गर्नुपर्छ।
६ महिनामा बच्चाको पहिलो दाँत आउछ। त्यो बेलामा कपास भिजाएर सफा गर्नुपर्छ। आफैले गर्न नसक्ने बेलासम्म अभिभावकले ब्रस गराउने र गर्न सक्ने भएपछि केराउको दाना जत्रै मन्जन दिएर ब्रस गर्न लगाउनुपर्छ। सबैतिर ब्रस पुग्नेगरी सफा गर्न लगाउनुपर्छ भने त्यसरी नै थुक्न लगाउनुपर्छ।
बच्चाको दाँत भर्दा ठुलाको भन्दा अलि फरक तरिकाले भरिन्छ। दाँतसँगै भरेकोपनि खिइदै जान्छ। त्यसैले कुनै असर गर्दैन। बरु दाँत नभरेमा समय भन्दा अगाडि दाँत पलाउने र अन्य समस्या आउने हुन्छ।
डा. सृष्टि मिश्र
दन्त चिकित्सक
समाज डेन्टल हस्पिटल (पेप्सीकोला शाखा)